Tedavi

Hipertansiyon ve tedavisi

Hipertansiyon, yani yüksek tansiyon, “sessiz katil” olarak bilinir. Dört yetişkinden birini etkiler. Kan basıncı, kanın tıpkı hortumdan suyun fışkırması gibi atardamarlara uyguladığı basınçtır. Şayet bu basınç, sabit bir süre boyunca çok yüksek kalırsa, hipertansiyonunuz olduğu düşünülebilir. Kan basıncınızın yüksek kalması, kan damarlarınıza, kalbe, beyne, göze ve diğer hayati organlarınıza zarar verebilir.

Hipertansiyonun Belirtileri

Yüksek tansiyon tedavi edilmezse, kan damarlarınıza ve organlarınıza zarar verebilir ve aşağıdaki sonuçları doğurabilir:

Atardamarların sertleşmesi: aynı zamanda damar sertliği olarak da bilinir, yüksek tansiyon atardamarların kalınlaşmasına, bu duruma da kalp krizi veya inmeye yol açabilir.

Kan damarlarının güçsüzleşmesi: böbrek ve gözlerdeki kan damarları güçsüzleşebilir ve küçülebilir, bu durum da bazı komplikasyonlara yol açar. Kan damarları şişebilir ve anevrizma durumu da ortaya çıkabilir. Anevrizmanın yırtılması ise hayati tehlikeye yol açabilir.

Hipertansiyon basit olarak yüksek kan basıncı demektir. Kan basıncı ya da daha doğru söylemek gerekirse kanı kalpten dokulara taşıyan damarların kan basıncı, hastaya ait özellikler (yaş, cinsiyet, ırk gibi) ve fiziksel durumdan (istirahat, efor gibi) etkilenen bir parametredir. Bu nedenle de normal kan basıncı değerlerini belirlemek gerçekte oldukça güçtür.

Sekonder hipertansiyon sebepleri

Halk arasında tansiyon veya yüksek tansiyon denilen hipetansiyona sebep ikincil hastalıklar vardır. Bunlar -Böbrek rahatsızlıkları (Böbrek atardamar darlığı, Böbrek parankim hastalığı ) -Böbrek üstü bezinin bazı tümörleri ( Feokromasitoma Hiperaldesteronizm ) -Doğumsal bazı kalp hastalıkları ( Aort koarktasyonu )

İlaçsız tedavi yani yaşam düzeninin değiştirilmesi, kan basıncı yüksekliğini kontrol etmenin yanı sıra hipertansiyonunun önlenmesinde de yararlıdır. Hastalar, ilaçsız tedaviyi kesinlikle ihmal etmemelidir. Şişmanlık, şeker hastalığı veya kanında yağı yüksek ( hiperlipidemi ) olan hastalarda, yaşam düzeninin değiştirilmesinin önemi daha da artar. Yaşam düzeninin değiştirilmesi, hipertansiyonu tek başına kontrol edebileceği gibi ilaç gereken durumlarda, ilaç dozunun azaltılmasına da olanak sağlar. Yaşam düzeninin değiştirilmesindeki temel noktalar, aşağıda özetlenmiştir:

İlaçla Tedavinin Prensipleri

Hipertansiyon tedavisinde temel amaç, hedef organ hasarını önleyerek sakatlık ve ölümleri azaltmaktır. Öncelikle mevcut olan diğer kardiyovasküler risk faktörleri ve hedef organ hasarları tedavi edilmelidir. Sekonder hipertansiyon olan hastalarda yani hipertansiyonu başka bir hastalığa bağlı olan hastalarda hipertansiyona yol açan hastalık tedavi edilmelidir.Hipertansiyonun nedeni saptanamaz ise kan basıncı, hastaların yaşam düzeni değiştirilerek veya ilaçla düşürülmelidir. Hastalarda yaşam düzeninin değiştirilmesi ( ilaçsız tedavi ) kesinlikle ihmal edilmemelidir.

Hipertansiyon gelişiminde, tuzun çok büyük önemi vardır. Bazı insanlarda, böbreğin tuz (NaCl) atma kapasitesi sınırlı olabilir ve gereğinden fazla tuz alınması, hipertansiyonun ortaya çıkmasına veya hipertansiyonun tedavisinde başarısızlığa yol açabilir. Gerek hayvan deneyleri gerekse insanlar üzerinde yapılan çalışmalar, hipertansiyon gelişiminde, tuzun rolünün olduğunu ispatlamıştır. Bu çalışmalardan bazılarının sonuçları aşağıdadır:

1. Toplumların çoğunda, tuz tüketimi ile kan basıncı yüksekliği ve hipertansiyon sıklığı arasında yakın ilişki vardır.

Birçok hastada, önerilen tedaviye rağmen kan basıncı kontrol altına alınamaz. Hipertansiyon tedavisinde değişiklik yapmadan önce, tedavide başarısızlığa yol açabilecek nedenler, gözden geçirilmelidir. Tedavide başarısızlığa yol açan nedenler:

* Tedaviye uyumsuzluk
* İlaçla ilişkili nedenler
* Hasta ile ilişkili durumlar
* Sekonder hipertansiyon
* Sıvı fazlalığı
* Yalancı hipertansiyon

Yüksek kolesterole sahip olmak ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Bu nedenle kolesterolün tam olarak ne olduğunu ve vücudumuzdaki görevini bilmek önemlidir.

Genel Bakış

Kolesterol, kanımızda dolaşan ve bir çok vücut fonksiyonu için önemli olan bir çeşit muma benzer yağ ya da lipiddir. Sağlık için gerekli olan kolesterol, sinir liflerini korumanın yanı sıra vücut tarafından D vitamini, hücre duvarı, doku, hormonlar ve yağ sindirimi için gerekli safra asidi üretiminde kullanır.

İnsan vücudu, kendisini sağlıklı tutmak için yeterli miktarda kolesterolü kendisi üretir. Vücudunuzda çok fazla LDL olduğunda, arterlerinizde, yani beyne ve kalbe kan sağlayan damarlarda fazla kolesterol birikir. Bu oluşumlara plak adı verilir ve plak zamanla kan duvarlarında sert, kalın tortulara dönüşür. Arterlerinizde meydana gelen bu sertleşmeye ateroskleroz denir. Zaman geçtikçe arterler daralır. Bunun sonucunda, daralmış arterlerin bağlı olduğu organlar düzgün çalışmaları için gereken kan akışını alamaz. Plak parçalarının koparak kan akışına girmesi çok kısa sürer.

Yüksek kolesterolünüz varsa bunu ölçmenin tek yolu vücudunuzdan kan alınarak bu kanın kontrol edilmesidir. Lipid paneli adı verilen bir kan testi, doktorların LDL ve HDL seviyelerinizi ölçmesinde başvurulan standart bir testtir. Bu iki testin değeri toplam kolesterol değerinizi belirler. İdeal LDL seviyesi 100 mg/ dL (bir desilitre kan için kolesterol miligramı) ve altıdır. Kalp krizine ve felce karşı korunmanız için ideal HDL seviyesi ise 60 mg/ dL ve üstüdür.

Doktorunuz LDL kolesterol değerinizin çok yüksek çıktığını söylediyse, bu değeri düşürmeye yardımcı olacak bazı önlemler vardır.

*Kolesterolünüzü yükseltebildikleri için doymuş ve trans yağ tüketiminizi sınırlayın
*Kolesterol tüketiminizi güde 300 mg’den az olarak sınırlayın
*Kızartma, kırmızı et, bol miktarda yumurta sarısı ve tam yağlı süt ürünleri tüketmekten kaçının; yarım yağlı ya da yağsız süt ürünlerine yönelin
*Düzenli olarak egzersiz yapın
*Kiloluysanız fazla kilolarınızdan kurtulun
*Sigara içiyorsanız bırakın

Yüksek kolesterolün gözle görülür bir belirtisi yoktur. Bu nedenle, seviyelerinizi öğrenmek için doktorunuzdan yardım almanız gerekir. Doktorunuz kolesterol seviyelerinizi, lipid profil adı verilen basit bir kan testiyle ölçebilir. Genellikle 35 yaşın üzerindeki erkekler ve 45 yaşın üzerindeki kadınlar her beş senede bir kolesterol seviyelerini kontrol ettirmelidir. Risk grubunda olanlar ise daha sık kontrol yaptırmalıdır. Risk faktörleri şunlardır:

*Kalp hastalığı geçmişi
*Yüksek kolesterol geçmişi
*Obezite
*Ailenin kalp hastalığı, yüksek kolesterol ve obezite geçmişi
*Menopoz

Lipoproteinler: Kolesterol Taşıyıcıları

Vücudun kolesterolü kullanabilmesi için, kolesterolün hücreler arasında kan dolaşımı aracılığıyla taşınması gerekir. Fakat kolesterol kanda çözünemez çünkü yağdan oluşur. Bunun yerine lipoprotein adı verilen bir paketle kanda taşınır. Kolesterol, vücut içinde protein adı verilen diğer bileşik türüyle birleştiğinde bir lipoprotein oluşur. İki ana lipoprotein türü vardır. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ve düşük proteinli lipoprotein (LDL).

Ateroskleroz, zaman içinde yavaş bir şekilde gelişen bir hastalıktır. Bazı insanlar için, çocukluk çağında bile başlamaktadır. Aterosklerozun ilk nedenı açıkça bilinmemektedir. Tıbbi araştırmacılar, kan damarı duvarı hasarlandığında hastalığın başlayabileceğine inanmaktadırlar. Bu hasar yüksek LDL kolesterol seviyeleri, yüksek kan basıncı veya sigara içimi gibi nikotin kaynakları nedeni ile olabilir. Bu hasarın nedeni ne olursa olsun, arter iltihaplanır ve LDL kolesterol, yağlar ve diğer maddeler duvarlara yapışır çünkü bunlar kolaylıkla doğrudan geçemezler.

Kolesterol, kanınızda dolaşan ve çeşitli fonksiyonla açısından önemli mumsu bir yağ türü ya da lipiddir. Vücut kolesterolü; hem D vitamini, hücre çeperleri, dokular, hormonlar ve yağı sindiren safra asitlerini yapmak için hem de sinir liflerini korumak için kullanır. Ancak, eğer düzeyi çok artarsa, kolesterol atar damarlarda birikerek damar sertliği, kalp krizi ve inme gibi yaşamı tehdit den pek çok hastalığa neden olabilir.

Beslenme alışkanlıkları bir kişinin sağlığını doğrudan etkiler. Sağlıklı beslenme, obezite, yüksek kan basıncı, yüksek kan şekeri ve bazı kanser türleri gibi pek çok hastalıktan korunmayı sağlar. Ayrıca sağlıklı yiyecekler vücudun bağışıklık sistemini destekler. Dahası, kuru ve solgun cilt, saç dökülmesi ve görme zayıflığı gibi yaşa bağlı zararlı etkiler, sağlıklı beslenerek geciktirilebilir.

Temel Bilgiler

Öncelikle, yiyecekler lif ve besin değeri açısından zengin olmalıdır. Beslenmede sebze, meyve, tam buğday ve protein grupları yer almalıdır. Beş porsiyon meyve ve sebze idealdir.

Günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bazı bölgelerinde sosisli sandviç, çikolata, peynirli hamburger, pizza ve dondurma gibi gıda maddelerini satan restoranların taze meyve ve sebze satmakta olan süper marketlerden daha erişilebilir olması üzüntü vericidir. Bu olay bu ülkelerdeki birçok bölgeyi “gıda çölüne” çevirmiştir. Peynirli hamburger ve pizza belki çok lezzetli olabilir fakat bu tür gıdalardan çok fazla tüketmeniz kesinlikle vücudunuza zarar verecektir.

Obezite potansiyel olarak birçok ölümcül komplikasyon ve hastalığın meydana gelme riskini artırmaktadır. Bazı sık görülen komplikasyonlar şöyledir:

Yüksek kan kolesterolü
Koroner kalp hastalığı
Tip 2 Şeker Hastalığı
Felç
Kalp Krizi
Yüksek Kan Basıncı
Kolon, göğüs, böbrek ve yemek borusu dahil olmak üzere muhtelif farklı kanser tipleri
Kemikler ve kıkırdakların dejenerasyonu
Uyku apnesi
Nefes alma problemleri
Safra kesesi taşları
Mide yanması
Kısırlık
Hamilelik esnasında komplikasyonlar
Adet kanamalarında problemler
Cilt Problemleri
Obezitenin Duygusal Komplikasyonları

Beklenmedik kilo kaybı, sık yorgunluk, susamanın artması, sık idrara çıkma… Bu belirtilerin hepsi, diabetes mellitus yani şeker hastalığını gösterir. Bu hastalık, vücuttaki glikoz doğru şekilde işlenmediği zaman ortaya çıkar.

Eğer yetişkinseniz, aşırı kiloluysanız ve aşağıdaki risk faktörlerinden bir veya daha fazlasına sahipseniz, şeker hastalığı açısından test yaptırmak için bir doktora başvurmalısınız. Çünkü erken yaşta şeker hastalığı geliştirme olasılığınız yüksek demektir.

· Hareketsiz yaşam tarzı

· Şeker hastalığı olan bir ebeveyn veya kardeş

· Hipertansiyon olarak da bilinen yüksek kan basıncı

· Yüksek kilolu bir çocuk doğurmak.

· Gebelik şekeri.

Eğer şeker hastalığı risk faktörlerine sahipseniz, mutlaka en azından üç yılda bir şeker hastalığı için test yaptırın.

Şeker hastalığı teşhisi, aşağıdaki kan testlerinden herhangi biri ile konulabilir:

· Açlık kana şekeri testi

· Oral glikoz yükleme testi

· Rasgele kan şekeri testi

Açlık Kan Şekeri Testi

Bir kişiye şeker hastalığı teşhisi konulduğunda, herkesin ne yemesi ve ne yememesi konusunda tavsiyeleri var gibidir. Her gün “yenmemeliler” listesi büyürken “yenmeliler” listesi daha da küçülür. Ve bir an gelir ki geriye yenecek bir şey kalıp kalmadığını merak edersiniz.

Ancak, şeker hastalarının neler yiyip neler yiyemeyeceği ile ilişkili pek çok efsane vardır. Sadece tavsiye almaktansa bilgili tercihler yapmak her zaman daha iyidir – ‘TAMAM’ listesinde göreceklerinize şaşırabilirsiniz.

Karbonhidratları

Anlamak

Vücudunuz mükemmel derece etkin bir makinedir. Kemiklerin, kasların ve organların tümü hem basit hem de karmaşık görevleri yerine getirmek için birlikte çalışır. Ne yazık ki bu makinenin tek bir aksamı bozulursa genellikle bu durum tüm vücudunuzu etkiler.

Şeker hastalığının uzun vadede etkileri vücuttaki sistemlerde ve organlarda farklı komplikasyonlara neden olabilir. Bazı sorunlar hemen kendisini gösterirken bazıları zamanla ilerler ve ileri seviyeye gelene dek kendini göstermez.

Bazı kişiler migren baş ağrısının geldiğini bildiren ön belirtiler yaşamaktadırlar. Bu öncü belirtilere prodrom (ön belirtiler) adı verilir ve aktif migren atağı meydana gelmeden saatlar hatta günler öncesinde meydana gelebilir. Ön belirtiler, coşku veya yoğun enerji hissi, aşerme, susuzluk, yorgunluk veya huzursuzluk veya depresyon gibi duygu durum değişikliklerini kapsar.