Tedavi

Yüksek tansiyonu kontrol etmek basit, ağrısız ve doktor muayenesinin alışılagelmiş bir bölümüdür. Bu basitçe, tansiyonunuzun şişirilebilen bir basınç manşeti ve basınç ölçme aleti ile okunmasından ibaret olan bir işlemdir. Bu yöntem sistolik ve diyastolik basınçları belirtir.

Kan Basıncını Ölçmek

Kalbiniz her attığında arterlere kan pompalar ve kanın dolaşım hızı kan basıncı olarak bilinir. Kan basıncınızın en yüksek seviyeye kalbiniz attığında ulaşır; bu da sistolik basınç olarak bilinir. Sistolik normalde 120’den azdır. Kalbiniz dinlenirken kan basıncı düşer. Bu da diyastolik basınç olarak ölçülür. Diyastolik için normal addedilen sayı 80 ve altıdır.

Mesela 120/80 kan basıncı normaldir. Eğer sistolik 140 veya daha yüksek veya diyastolik 90 veya daha yüksek olursa, doktor evre 1 hipertansiyon teşhisi koyacaktır. Evre 2 hipertansiyon 160 veya daha yüksek veya 100 ve daha yüksek olarak tarif edilir.

Eğer sistolik sayı 120 ile 140 arasındaysa veya diyastolik ölçümü 80 ile 90 arasındaysa sizde “prehipertansiyon” olduğu belirlenir ve bu da kalp krizinden ölme riskinizi artırır.

Kan Basıncını Okuma

Normal 120 / 80
Prehipertansiyon 120-139 / 80-89
Evre 1 Hipertansiyon 140-160 / 90-99
Evre 2 Hipertansiyon 160+ / 100+

Çeşitli etkinlikler vücuda daha fazla kan pompalanmasını gerektirdiği için değişik zamanlarda ve hatta bazen birkaç dakika ara ile yapılan ölçümler arasında 10 ile 20’lik farklar çıkması normaldir. Eğer rakamlar tutarlı bir şekilde hep yüksek çıkıyorsa, o zaman hipertansiyon var demektir.

Doktora gittiğinizde bazen tansiyon iki kere ölçülür; başında ve sonunda. Bunun sebebi gün boyu değişkenlik göstermesidir. Başlangıçta “beyaz önlük hipertansiyonu” denen yüksek kan basıncı görülebilir. Bu, doktora gelindiği için kişinin tedirgin olmasından kaynaklanır. Rahatladıktan sonra genelde kan basınçları düşecektir.

Eğer yüksek tansiyondan şüpheleniyorsanız, yüksek tansiyonun daimi olup olmadığını belirlemek için iki gün boyunca tansiyonunuzu birkaç kere ölçtürmeniz gerekecektir.

Yüksek tansiyonu olan herkesin, o ana kadar herhangi bir organ hasarı olup olmadığını belirlemek üzere tam bir muayeneden geçmesi gerekir. Kalbi kontrol edip herhangi bir hasar olup olmadığını belirlemek için bir elektrokardiyogram veya EKG kullanılır. EKG, kalbinizdeki elektrik sinyallerini inceler ve kaydeder. Bu vücuda müdahalede bulunulmadan kalp atışınızın hız ve gücünü belirlemeye ve daha önce kalp krizi geçirip geçirmediğinizi ve gelecekte böyle bir şeyin olma riskini saptamaya yardım etmek üzere yapılan bir işlemdir.

Çoğu insanda kalıtımsal ve aileden gelen veya ortaya çıkan ve esansiyel hipertansiyon olarak bilinen yüksek tansiyon türü vardır.

Altta yatan bir durumdan dolayı oluşan ve sebebi bilinen tek yüksek tansiyona; sekonder, yani ikincil hipertansiyon denir. Sekonder hipertansiyon aniden ortaya çıkar ve birincil hipertansiyondan daha yüksek kan basıncı yaratır. Bu, böbrek, böbreküstü bezi tümörleri, kan damarlarında doğuştan gelen bozukluklar, reçetesiz satılan ağrı kesiciler gibi belirli ilaçlar ve kokain gibi yasadışı uyuşturucular nedeniyle ortaya çıkabilir.

Esansiyel yüksek tansiyonun belirgin sebepleri olmasa da, buna yol açabilecek bazı riskler vardır. Bunlara:

Yaş: Yüksek kan basıncı, yaş ile artar ve orta yaşın başlarından itibaren erkeklerde daha yaygın görülür
Irk: örneğin Afrika kökenli Amerikalılarda hipertansiyon ve felç ile kalp krizi daha yaygındır
Yüksek tansiyonu, kardiyovasküler rahatsızlıkları veya şeker hastalığı olan aile fertlerinin bulunması
Hamilelik
Doğum kontrol hapı kullanan kadınlar
Fazla kilosu olan veya hareketsiz olan insanlar
Sigara içmek, tütün kullanmak
Aşırı alkol tüketimi
Yüksek stres seviyeleri
Çok tuzlu yeme alışkanlığı

Eğer tedavi edilmezse yüksek tansiyon kan damarlarınızı ve organlarınızı hasara uğratabilir ve şu sorunlara yol açabilir:

Damar sertliği: Kalp krizi veya felce yol açabilen ve arterlerin kalınlaşmasına sebep olan yüksek tansiyonun açtığı bu durum aynı zamanda ateroskleroz olarak da bilinir.

Zayıflayan kan damarları: kan damarları böbrek ve gözler zayıflar, incelir ve bu durum komplikasyonlar yaratabilir. Kan damarları ayrıca şişkinlik yaparak anevrizma, yani anormal genişlemeye neden olabilir. Eğer anevrizma yırtılırsa bu durum hayati olabilir.

Periferik damar bozukluğu: bacaklarda kan dolaşımı eksikliği ve baldırlarda kramp türü ağrılar

Hafıza problemleri: düşünme, hatırlama ve öğrenmede zorluklar yaşanmasına, yüksek tansiyonu olan insanlarda sık rastlanır.

Özet

“Sessiz katil” lakabıyla anılan hipertansiyon ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır. Zamanla kontrol altına alınmayan hipertansiyon felç, kalp krizi, böbreklerde ciddi hasara yol açabilir. Doktor ziyaretlerinizde tansiyon ölçmeyi düzenli hale getirerek kan basıncı seviyenizi düzenli izleyebilir ve tansiyonunuz çok yükselmeden önlem alabilirsiniz.