Zayıflamanın en yaygın olarak teşvik edilen yöntemi, sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivitedir. Bunlar, en etkili ve uzun süreli etki gösteren yöntemlerdir. Ancak, özellikle diyabet veya yüksek tansiyon gibi diğer sağlık sorunları olan hastalarda reçeteli ilaçların gerekli olduğu zamanlar da mevcuttur.
Zayıflama İlaçlarının Çeşitleri
İştah Bastırıcılar
İştah bastırıcılar, obeziteyi tedavi etmek için yaygın olarak reçetelenen bir ilaç sınıfıdır. İştah bastırıcılar, beyindeki, ruh hali ve açlığı etkileyen spesifik kimyasalları değiştirerek kişinin tok hissetmesine neden olur, bu da besinlere istek duymalarını azaltır. Herhangi bir ilaçla olduğu gibi; baş ağrısı, ağız kuruluğu, uykusuzluk, kabızlık, uyuklama ve yüksek tansiyon ve kalp atış hızında artış gibi yan etkileri bulunmaktadır. Kalp rahatsızlıkları, hiperaktif tiroit bezi veya glokomu olan hastalar iştah bastırıcıları kullanmamalıdır. Bu ilaçların bazıları uyuklamaya veya sinirliliğe neden olabilmektedir.
Amfetaminler bir tip iştah kapatıcıdır; ancak amfetaminlerin kötüye kullanılma ve bağımlılık yapma potansiyelleri yüksektir ve bu nedenle obeziteyle mücadele eden kişiler için önerilmemektedir.
Obezite için yaygın olarak reçetelenen ikinci ilaç sınıfı lipaz inhibitörleridir. Bu ilaçlar vücutta besinlerin sindirilmesini ve yağların emilimini önleyerek ve böylece bağırsaklardan atılmasını sağlayarak kilo kaybını teşvik eder. Çoğu durumda, lipaz inhibitörleri yağların üçte birinin sindirilmesini engelleyebilir. Lipaz inhibitörlerinin yan etkileri, yağlı dışkı, gaz çıkarma, kramplar, ishal ve bağırsak rahatsızlığını içermektedir. Yağ içeriği yüksek olan besinler tüketildiği takdirde bu komplikasyonların tümü kötüleşebilir. Lipaz inhibitörleri vitaminlerin emilimini azalttığından, lipaz inhibitörlerinin alınmasından en az iki saat önce veya sonra multivitamin alınması önerilmektedir.
Bazı durumlarda hekimler kilo kaybı için onaylanmayan ilaçlar yazabilir. Bunlar “ruhsat dışı” kullanım olarak bilinmektedir.
Örneğin, bazı antidepresanlar obezite için reçetelenmektedir, çünkü “JNK” genini hedeflemektedirler. Bilim adamları 2002 yılında, inaktifken obezite için önemli rol oynayan JNK genini keşfetmişlerdir. Antidepresanlar JNK geninin aşırı aktif olmasına neden olur ve böylece altı ay süreyle kilo kaybına neden olabilir. Altı aydan uzun süreyle antidepresan kullanmakta olan kişilerde verilen kiloların yeniden alınması yaygındır.
Nöbetleri ve diyabeti tedavi etmek için kullanılan ilaçlar da bazen zayıflamak için reçetelenebilir; topiramat ve zonisamit gibi nöbet ilaçları şu anda incelenmektedir. Diyabeti kontrol etmek için kullanılan metformin iştah bastırıcı olarak iş görebilir ve tip 2 diyabeti olan obez kişilerde az miktarda kilo kaybına neden olabilir.
Herkes zayıflama ilaçlarıyla farklı sonuçlar elde etmektedir. Ortalama olarak, çoğu kişi zayıflama ilaçlarını kullanmadan verebileceklerinden en fazla 4,5 kilogram daha fazla kilo vermektedir. Hastalar bu kiloyu tipik olarak ilk altı ay içerisinde vermektedir ve sonrasında kiloları sabitlenmekte veya hatta artmaktadır.
Zayıflama ilaçları kullanan kişiler iyileşen kan basıncı, daha düşük kan kolesterolü ve vücudun kandaki şekeri kullanma kabiliyetinde artış gibi birkaç kısa süreli sağlık faydası deneyimleyebilir.
Zayıflama ilaçlarının uzun süreli sağlık etkileri henüz belirlenmemiştir. Yine de obeziteyi reçeteli ilaçlarla tedavi ederken belli bazı endişelerin dikkate alınması gerekmektedir.
Lipaz inhibitörü olan orlistat haricinde hemen hemen tüm zayıflama ilaçları kontrollü maddelerdir, yani bu ilaçları kullanırken izlemeniz gereken belli bazı kısıtlamalar mevcuttur. Amfetamin dışı iştah bastırıcılar kullanmakta olan hastaların bunları genellikle suistimal etmemesine veya bunlara bağımlı olmamasına karşın, alkol veya diğer ilaçları suistimal etme öyküsü olan kişilerde zayıflama ilaçları kullanırken dikkatli olunmalıdır.
Zayıflama ilaçlarına tolerans geliştirilmesi de mümkündür. Çoğu çalışma hastanın kilosunun altı ay devam eden kullanımdan sonra tipik olarak sabitlendiğini belirtmekte olup, pek çok hekim bunun ilaç toleransının belirtisi olduğuna inanmaktadır. Ancak başlangıçtaki kilo kaybından sonra kilo artışının toleransa mı yoksa ilacın etkisiz olmasına mı bağlı olduğunu belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Kişi zayıflama ilacı kullanmaya karar verince çoğu kez yaşam tarzını değiştirmek istememektedir. Lütfen bu ilaçların “sihirli formül” olmadıklarına ve etkili iş görmeleri ve ilaç kullanımını sonlandıktan sonra kilo kaybının korunması için düzenli egzersiz ve daha sağlıklı yeme alışkanlıklarıyla kombine edilmeleri gerektiğine dikkat edin.
Sonuç
Zayıflama ilaçları kozmetik amaçlarla kullanılmalıdır. En iyi zayıflama yolu düzenli egzersiz ve sağlıklı bir beslenme aracılığıyla olmaktadır. Ancak, eğer bu yöntemler sizin için iş görmüyorsa veya obeziteyle ilgili diğer sağlık problemleriniz varsa, bir zayıflama ilacının sizin için uygun olup olmadığını anlamak için hekiminize danışın.